بررسی شیر در کاشی های کاخ هشت بهشت وحرم امام رضا

تصویرشیر درکاشی بنای هشت بهشت	تصویرشیر درکاشی بنای حرم مطهر رضوی
مفاهیم نقش	مفاهیم نقش
اژدهادرضلع شمالی بنا اژدهاکه ازقدیمی ترین اسطوره هابه حساب می آیددارای مفاهیم دوسویه است:جنبه ای مثبت که درجایگاه عصای حضرت موسی درقرآن نیزآمده وجنبه ی مثبت آن که نمادی از شروبدی است و درایران باستان واسلامی بیشتربه آن اشاره شده است.	نقش شیر در ایوان شرقی بنا شیر دراین بنااتجلی آسمانی، خورشید. تجلی زمینی، تجلی معنایی رنگ  و تجلی نور و حتی نماد یکتا، ایزد و مهر را هم دارد. شیر نماد سفیدی، خورشید، نور و گرما، روشنایی و ایزد مهر و گاو، نماد ابر و سیاهی و زمستان و سرما است. تسلط شیر بر گاو، غلبه گرما بر سرما، روشنایی بر تاریکی       است.

بررسی اژدها در کاشی کاخ هشت بهشت وحرم امام رضا

تصویر اژدها درکاشی بنای بهشت بهشت	تصویر اژدها در کاشی بنای حرم مطهر رضوی
مفاهیم نقش	مفاهیم نقش
اژدهادرضلع شمالی بنا اژدهاکه ازقدیمی ترین اسطوره هابه حساب می آیددارای مفاهیم دوسویه است:جنبه ای مثبت که درجایگاه عصای حضرت موسی درقرآن نیزآمده وجنبه ی مثبت آن که نمادی از شروبدی است و درایران باستان واسلامی بیشتربه آن اشاره شده است.	اژدهادرضلع شرقی بنا اژدهاماربالدارترکیبی است ازماروپرنده، به معنی ماده وروح که درکهن ترین سنن نماد ویران کاری ونیزآبادانی بوده است. درتاریخ اساطیری ایران درنهایت سهمناکی ، زشت رویی وپلشتی است.اژدهانگهبان گنج های پنهان است،پس برای دست یافتن به آن ، باید براوپیروزشد.

بررسی طاووس درکاشی ها کاخ هشت بهشت وحرم امام رضا

تصویرطاووس درکاشی بنای هشت بهشت	تصویرطاووس درکاشی بنای حرم مطهر رضوی
مفاهیم نقش	مفاهیم نقش
نقش طاووس درضلع شرقی وغربی بنا طاووس که ازمرغان بهشتی درآیین زرتشت ونگهبان درخت زندگی درفرهنگ باستان بوده است.درداستان خروج آدم وحواازبهشت به دلیل فریب دادن آنها و ازبهشت تردشد و از آن پس او را به فال بدگیرند.	نقش طاووس درضلع شرقی وغربی بنا طاووس که ازمرغان بهشتی درآیین زرتشت ونگهبان درخت زندگی درفرهنگ باستان بوده است.درداستان خروج آدم وحواازبهشت به دلیل فریب دادن آنها و ازبهشت تردشد و از آن پس او را به فال بدگیرند.

بررسی سیمرغ درکاشی های کاخ هشت بهشت وحرم امام رضا

تصویر سیمرغ درکاشی بنای هشت بهشت	تصویر سیمرغ درکاشی بنای حرم مطهر رضوی
مفاهیم نقش	مفاهیم نقش
نقش سیمرغ درضلع شرقی بنا طاووس که ازمرغان بهشتی درآیین زرتشت ونگهبان درخت زندگی درفرهنگ باستان بوده است. درداستان خروج آدم وحوا ازبهشت به دلیل فریب دادن آنها وازبهشت تردشد وازآن پس او را به فال بد می گیرند.	سیمرغ درضلع شرقی بنا سیمرغ رمزی ازرمزهای بهشت وبه معنی رهایی ازخوداست.نمادپرنده ای است که به سوی خورشید پروازمی کند وازآنجاکه خورشید وآتش همانندی دارند داشتن پری ازاوبه معنای درامان ازآتش است.ودرروایات اسلامی، گاهی نام عنقا(درازگردن)بر سیمرغ اطلاق شده است. برخی هم ماده اورا عنقانامیده اند.

 

مفاهیم نقش مایه های جانوری در کاشی های کاخ هشت بهشت اصفهان (با رویکرد اسطوره شناسی )

چکیده

هنر ایران همواره برآثار،تجارب ونقش مایه های هنرهای پیشین خود اسطوار بوده ، به طوری که با مطالعه این هنرغنی می توان رد پای آثار هنرمندان گذشته رادراین یافت. حتی ریشه برخی از این نقش مایه ها به دوران پیش از اسلام نیز می رسد. دردوره صفوی توجه واستفاده از نقش مایه ها که ریشه در اساطیر پیش ازاسلام داشته به مراتب بیشتر می شد. این نقش مایه های اساطیری را در هنرهای مختلف دوره ی صفوی درتزئینات وابسته به معماری وبه خصوص درکاشی کاری های کاخ هشت بهشت اصفهان می توان مشاهده کرد. حال سوال این است که مفاهیم نقش مایه ها چیست وچه ارتباطی بین نقش مایه ها واساطیر پیش از اسلام در کاخ هشت بهشت وجود دارد؟ هدف اصلی این پژوهش دستیابی به مفاهیم این نقش مایه ها دردوره ی اسلامی وبه خصوص دوران صفوی است. دراین راستا روشی که برای پژوهش اتخاذ گردید ، روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد اسطوره شناسی است. ونتایج حاصل ازپژوهش نشان می دهد که نقوش این بنا برگرفته ازاسطوره ها ، عقاید ، داستان های تمثیلی تخیلی بوده ونقوش بیرونی کاشی ها ، حیوانات اسطوره ای شامل سیمرغ ، اژدها ، طاووس ، وشیروخورشید را دربرمی گیرند. نقش مایه ها درایران پیش از اسلام دارای بار معنایی خاص بوده ودردوره ی اسلامی بامفاهیم اسلامی هم خوانی پیداکرده ودردوره ی صفوی بیانگر قدرت وشکوه امپراطوری صفوی بوده است .

واژه های کلیدی : کاخ هشت بهشت ،کاشی کاری ، نقوش حیوانی ، اسطوره.